Studio opname in Jaipur

Studio opname Khan family

Zouden ze wel of zouden ze niet … ?

Een jaar geleden al, tijdens onze researchreis naar Rajasthan, hadden we de muzikale familie Khan uit Hamera een synopsis gegeven van het verhaal van de plasticverzamelaar.

Nee, van de vuilnisverzamelaar. Het was het zelfbenoemde hoofd van  de familie, de dikbuikige en besnorde castagnetten-speler Khete Khan, die met het idee kwam om de vuilverzamelaar te vervangen door een plasticverzamelaar. Interessante optie, zeker in Rajasthan waar het plastic in de steden vaak drie lagen dik ligt.

Maar goed.

We hadden hen dus een jaar geleden een synopsis gegeven. Vertaald in Hindi.

En toen ze afgelopen november Amsterdam aandeden hadden we ze nogmaals een synopsis gegeven. Voor alle zekerheid. En ze nogmaals verzocht deze synopsis te ‘vertalen’ naar een eigen song, begeleid met hun eigen instrumenten op hun eigen ritme.

Maar aan de vooravond van onze audio recording dag in een studio in Jaipur, sloeg bij ons de twijfel toe. Daartoe bestonden verschillende redenen.

Ten eerste leek het erop dat de Khan familie onder de afspraak probeerde uit te komen. Een week voor vertrek naar India liet Khete Khan ons weten dat de opname niet door kon gaan omdat Sakar Khan, de oude ‘wereldberoemde’ meester van de familie, de virtuoze kamayacha bespeler die ooit nog met George Harrisson had opgetreden, te zwak van gezondheid was om naar Jaipur te komen.

Dat doen we het maar zonder hem, antwoordde ik. We hebben tenslotte ook nog een semi-live opname op locatie in de planning staan en als Sakar Khan niet naar ons kan toekomen, komen wij dan wel naar hem toe.

Een paar dagen later – een dag voor vertrek – kreeg ik van Khete Khan een email dat er plotseling een bruiloft was ingelast op onze opname-dag en dat ze geen nee konden zeggen tegen het verzoek om daar te spelen.

Onzin!, schreef ik nu toch een tikkeltje chagrijnig terug. Afspraak is afspraak. Zorg maar dat je er bent.

Dat leek te helpen, want er kwamen verder geen emails meer. En toen ik Khete Khan vanuit Delhi opbelde liet hij mij weten dat het gelukt was om zich vrij te maken en dat ze de nacht voor de opnames per auto uit Hamera naar Jaipur zouden rijden.

Ze kwamen dus!

Waarschijnlijk wel enigszins uitgeput. Maar ze kwamen.

Maar nu, terwijl we op een dakterras van een hotel in Jaipur met de eigenaar van de studio ‘Adi’ en zijn Nederlandse ex-vriendin die volgens mij nog steeds veel van hem hield zaten te dineren, sloeg zoals gezegd de twijfel toch weer toe.

“Zij een song maken op basis van jullie verhaal?”, vroeg Adi zeer verbaasd. Muziekgroepen als die van de familie Khan spelen al eeuwen dezelfde liederen. Voor iedere gelegenheid, huwelijk, geboorte, dood, etc hebben zij er een paar. Maar een nieuw lied schrijven, dat zou voor hen niet minder dan een revolutie zijn. Bovendien, het enige wat zij doen is optreden. Iets als repeteren kennen zij niet.

Mmmm.

De volgende dag zaten wij al om 09.00 toch enigszins nerveus in de Morchang studio op de familie Khan te wachten. Onze verrassing was groot toen zij al om 11.30 verschenen, met 6 musici – 10 was overigens de afspraak – maar wel met in hun midden de virtuoze oude meester Sakar Khan die kennelijk weer wat was opgeknapt. Bovendien hadden zij hun eigen ‘poet’ bij zich, die zowaar iets wat op onze synopsis leek op papier had gezet. Het zou best eens zo kunnen zijn dat hij dit pas tijdens de nachtelijke reis van Hamera naar Jaipur neergepend had. Maar toch.

Hun zanger hoorde de tekst die ochtend in ieder geval pas voor de eerste keer wat toch wel een complicerende factor was. Maar Adi stelde voor dan maar strofe voor strofe op te nemen en de zanger aan de hand van iedere afzonderlijke strofe wat te laten improviseren. En dan na afloop nog wat losse muziektracks – een kamayacha track, een dholak track, een khartal track en tenslotte een kadtal (kastagnet) track – op te nemen.

En dat werkte wonderwel. Na een stevige dag van opnames stond de song erop. En kregen wij die op onze USB stick mee.

Die avond in ons hotel luisterden we de song nog eens in alle rust af. En toen bleek dat we ons misschien toch wat hadden laten overdonderen door het onverwachte succes van de aanwezigheid van Sakar Khan, de door de huisdichter uitgeschreven tekst en het improvisatietalent van de zanger. Al met al klonk de song toch wat karig, zeker het eerste gedeelte ervan.

Waren we er toch ingetrapt.

We zullen kunstgrepen moeten uithalen om er toch nog iets overweldigends van te maken. Bijvoorbeeld door Adi en zijn studio musici te vragen een aanvullend arrangement te ontwikkelen. Of een andere kunstgreep.

Maar wat is daar mis mee? Is film niet bijna altijd een kwestie van het toepassen van kunstgrepen?